Sosyalizm ve Marx'ın Referansları
Sosyalizm, 1789'da gerçekleşen Fransız İhtilali'nin Batı'da yol açtığı travmalar ve iktisadi adaletsizlik kaynaklı etkilerine karşı 19. Yüzyılın başlarında gelişti. Kısa sürede işçilerin hak talepleri olarak dernekleşti, ana yurdu Fransa'dan Almanya ve İngiltere'ye sirayet etti, partileşti ve bir siyasal güç hâline geldi.
Yahudi kökenli Marx, bu serüven içinde sosyalizme el atarak onu işçilerin hak talebi mecrasından sekülerizmin başlı başına bir kolu, bir ideolojisine dönüştürdü. Onun görüşleriyle birlikte güçlenen ama aynı zamanda yer altına çekilen sosyalizm 1917'de Rusya'da devletleşerek 20. yüzyılın alan ve nüfus bakımından en güçlü akımı hâline geldi. Aynı yüzyılın sonlarına doğru Sovyetler Birliğinin çöküşü ile birlikte sosyalizm de büyük güç kaybına uğramışsa da hâlâ başta Güney Amerika, Çin ve Güney Asya'nın bir bölümünde iktidardaki dünya görüşüdür.
Sosyalizmin iktisadi görüşleri başta olmak üzere pek çok yanı bugüne kadar araştırma konusu yapılmış ama belki de sosyalistlerin Marx'ı “varlığı kendisinde başlayan” bir tür sahte ilah gibi görmeleriyle de ilişkili olarak özellikle Türkçede onun referansları ile ilgili araştırmalar hep sınırlı kalmıştır.
Bu makalede, dipnotlarda ifade edilen kaynaklardan ve Marx'ın eserlerinden yararlanılarak, sosyalizmin serüveni verilmekle birlikte daha çok Marxist sosyalizmin doğuşu, arka planı ve referans kaynakları ele alınmıştır.